UNUTSAQ, UNUDULARIQ!..İsa Məmmədqulu oğlu Əliyev (Borçalı) 1900-cü ildə qədim Borçalı qəzasının Qaçağan kəndində anadan olub. 1932-ci ildə Kommunist Partiyasının üzvü seçilib. 1937-ci ildə Bakı Azərbaycan Ali Kənd Təsərrüfatı İnstitutunu bitirib. Borçalıda rayonlararası kolxoz məktəbində tədris hissəsi müdiri, Böyük Muğanlı, Ağməmmədli yeddiillik məktəbində direktor, sonra isə Qaçağan orta məktəbində müəllim və kənddəki «Kommunizm» kolxozunda müxtəlif vəzifələrdə çalışıb.
İsa Borçalının yaradıcılığı, əsasən qoşmalardan, gəraylılardan ibarətdir. Xalq şeirinin bütün növlərində öz yazı tərzinə sadiq qalan şairin mövzu dairəsi genişdir. O, Babakərdən başlayaraq Ağlağan dağına qalxır, Göy-göllü Azərbaycanı qarış-qarış dolanır, Qaqarinli kosmosdan danışır, Dəli Kürlü Tbilisinin tarixini vərəqləyir, Sevanın mənzərələrini tərənnüm edib, Göyçəyə yollanır. Araz sahilini, Kür qırağını dolaşır.
Ötən əsrin 80-ci illərində Azərbaycan MEA Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunun dissertantı olmuş tanınmış şair-tədqiqatçı Bəhram MEHDİYEV yazır: “Azərbaycan SSR Mərkəzi Dövlət Ədəbiyyat və İncəsənət Arxivində bəzi materiallarla maraqlanırdım. Hörmətli eloğlumuz, Azərbaycanın görkəmli maarif xadimi, professor Əlyar Qarabağlının əlyazmaları içərisində Gürcüstanda yaşayan saz-söz sənətkarlarından Xəstə Namaz, İsa Borçalı, Ağacan və digər el şairlərinin əsərlərinə də rast gəldim. Görünür, professoru bu əsərlər daha çox maraqlandırıb və onları kitab şəklində çap etdirmək niyyətində olub. Heyif ki, vaxtsız ölüm ona imkan vermədiyindən bu nəcib iş başa çatdırılmamış qalıb”. («Sovet Gürcüstanı» qəzeti, № 49 (8506), 24 aprel, 1982-ci il.)
İsa Borçalı qədim və doğma Borçalının şeir beşiyində laylası qoşmalarla, harayı bayatılarla, ünlü tavar sazla, çəkilən, elə də Ağacanlı, Məcruhlu bir diyarın böyük ədəbi məktəbində şeir dünyalı, söz dünyalı yetişib. Nikbinlik İsa Borçalının əsas duyum nöqtəsi olsa da, bəzən keçmişi xatırlayıb məyus da olur. Məsələn, o, «Fani dünya» şeirində böyük söz sərraflarına qiymət verilmədiyindən şikayətlənir. Həyatdan bu narazılıqlar, əsasən, onun gənclik illərində yazdığı şeirlərdən hiss olunur. İsa Borçalının «Bu gedən gəlin», «Boylana-boylana», «Gəlsin» və s. rədifli yazıları onun həqiqi bir el şairi olmasına dəlalət edir.
İsa Borçalıya Allahdan rəhmət diləyir, "Ruhun şad olsun!" - deyir və aşağıda şairin üç şeirini
ZiM.Az-ın dəyərli oxucularına təqdim edirik.
Müşfiq BORÇALI,
ZiM.Az
GÖRÜNÜR
Qaraxaçın zirvəsinə çıxanda,
Dərələrin çən-dumanı görünür.
Bir tərəfdə alaçıqlar sayrışır,
Bir tərəfdə Ağlağanı görünür.
Ov dərəsi duman yığıb başına,
Kim bələddir, bu yerlərin yaşına?
Yaxşı nəzər yetir «Çınqıl daşı»na,
İlməzlinin bir nişanı görünür.
Düzlərindən dağa cığır çəkilib,
Əlvan otlar əl iləmi əkilib?
Yaylasına obaları tökülüb,
Hər məclisin dür dəhanı görünür.
Borçalı İsa da dağları aşdı,
Gördü səlmini, xəyalı çaşdı.
Bir billur buxaqlı, bir qələm qaşlı,
İnsanların mehribanı görünür.
YOXSULLUQ
Dolanır dünyanı xəyalım hərdən,
Tapılmır dərdimə çarə, yoxsulluq.
Məni ayırıbsan xeyirdən, şərdən,
Dili gödək, üzü qara, yoxsulluq.
Dərd məni yoncutdu, oldum avara,
Hər vaxt əlim boşdur, üzüm də qara.
Güllərimi qismət edibsən xara,
Məni də çəkirsən dara, yoxsulluq.
Borçalı İsayam, dərsim almışam,
Özüm-öz işimə heyran qalmışam.
Cavan ikən sanki mən qocalmışam,
Nə dönübsən bir şahmara yoxsulluq!
1919-cu il
HAYIF
Könlüm qan ağlayıb çəkər ah-nalə,
Məgər dönübdürmü zəmanə, hayıf?!
Hər kəs öz qəlbinin çəkər qəhrini,
Qəlbində nadana yanana hayıf!
Mərd olanın gözlə haqqı-sayını,
Hər bir kəs axtarıb tapar tayını.
Həyatdan silinsin qəlbi xaini,
Namərdə dost-yoldaş olana hayıf!
Borçalı İsa, yar bağını dolanıb,
Baxıb görüb bağ-bağçası talanıb.
Qəlbi yanıb, atəşinə qalanıb,
Yaxşını veriblər yamana, hayıf!
1920-ci il
ZiM.Az
.
Muəllif huquqları qorunur. Məlumatdan istifadə etdikdə istinad mutləqdir.
